Czym jest bariera hydrolipidowa?

Płaszcz hydrolipidowy zlokalizowany jest na powierzchni naskórka i składa się z mieszaniny wody i tłuszczów, a ściślej mówiąc ceramidów, fosfolipidów, trójglicerydów, cholesterolu, skwalenu czy NMF(naturalny czynnik nawilżający). Druga część to pot, czyli w około 98% woda. Reszta składników to NaCl, mocznik, kwas mlekowy i związki mineralne jak potas czy żelazo. 

Zarówno skład oraz grubość płaszcza hydrolipidowego związany jest z okresem życia i tak np. w wieku niemowlęcym obserwuje się znacznie większą jego ilość w porównaniu do skóry dojrzałej, jak również większy udział cholesterolu w porównaniu np. do okresu dojrzewania, gdzie w składzie płaszcza hydrolipidowego obserwujemy większą ilość skwalenu.

Ale skąd tak właściwie bierze się ten płaszcz hydrolipidowy? Nic prostszego… Nasza skóra posiada ujścia gruczołów łojowych i potowych nie bez powodu, bo to właśnie ich produkty tworzą barierę hydrolipidową. Z punktu chemicznego możemy go nazwać emulsją typu olej w wodzie, gdzie zawartość wody to około 10%.

Funkcja bariery hydrolipidowej

Płaszcz hydrolipidowy tworzy na skórze okluzyjną barierę która zapobiega utracie wody z naskórka, dlatego to właśnie on determinuje zawartość wody w naskórku oraz jej utratę (TEWL). To właśnie prawidłowa bariera hydrolipidowa chroni skórę przed codziennymi zagrożeniami płynącymi ze środowiska zewnętrznego. Zdrowy płaszcz hydrolipidowy to również gwarancja zdrowego i młodego wyglądu, dzięki niemu skóra jest elastyczna, sprężysta i jędrna.

Rola poszczególnych składników płaszcza hydrolipidowego

• ceramidy – uczestniczą w regulacji wzrostu i różnicowania keratynocytów, ich wzajemnym przyleganiu, złuszczaniu i tworzeniu bariery naskórkowej
• cholesterol – odgrywa rolę w syntezie witaminy D oraz bierze udział w skórnej steroidogenezie, której zaburzone funkcjonowanie odgrywa rolę w takich chorobach skóry jak trądzik pospolity, różowaty czy AZS.
• wolne kwasy tłuszczowe – odpowiadają za utrzymanie odpowiedniego pH warstwy rogowej naskórka, które w warunkach fizjologicznych wynosi 4-5.5. Badania wykazują, że niedobór niezbędnych kwasów tłuszczowych powodują zwiększony TEWL oraz wzrost wrażliwości skóry.

Zaburzona bariera hydrolipidowa może mieć wpływ na pogorszenie stanu skóry w wielu jej chorobach np. trądziku pospolitym czy AZS. Na jakie sygnały, które daje nam nasza skóra warto zwrócić uwagę?

• suchość i ściągnięcie skóry
• łuszczenie
• zaczerwienienie
• uczucie swędzenia i pieczenia
• szary, ziemisty koloryt
• nadprodukcja sebum (tak, tak dobrze czytacie) 
• nadwrażliwość na sprawdzone wcześniej kosmetyki, 
• nadwrażliwość na warunki atmosferyczne 
• częste alergie i podrażnienia
• wzmożenie trądziku

Chciałam tutaj poruszyć temat nadprodukcji sebum przy uszkodzonej barierze hydrolipidowej. W ostatnim czasie trafia do mnie wiele podopiecznych właśnie z tym problemem. Objawia się on nadprodukcją sebum na podłożu odwodnionej skóry. Często słyszę, że te osoby stosują tylko produkty niweluje błyszczenie skóry, mocne peelingi czy wręcz toniki z alkoholem, często również niestety dowiaduję się, że były wykonywane w tym przypadku tylko zabiegi mocno oczyszczające, bądź co gorsza mikrodermabrazja… W takim przypadku działanie terapeutyczne powinno być zgoła inne, najważniejsze jest znalezienie przyczyny uszkodzonej bariery hydrolipidowej i właśnie w tym kierunku zastosować kierowaną terapię, a “skutkiem ubocznym” będzie ograniczenie nadprodukcji sebum 🙂 

Skoro już wiemy jak rozpoznać uszkodzony płaszcz hydrolipidowy warto zwrócić uwagę na jego przyczyny. Najczęstszym powodem jest nieprawidłowa pielęgnacja domowa, a ściślej mówiąc zbyt agresywne oczyszczanie, nadmierne peelingowanie, używanie kosmetyków w skład których wchodzi alkohol, mycie twarzy mydłem czy pocieranie skóry szorstkim ręcznikiem. Równie istotną przyczyną jest niezabezpieczenie skóry na warunki atmosferyczne tj, promieniowanie UV, wiatr, suche powietrze czy zmienne temperatury. Do zaburzenia funkcjonowania bariery hydrolipidowej przyczynić się również może stosowanie gąbek bądź szczoteczek do mycia twarzy. Konsekwencją tych działań jest nadmierna utrata wody z naskórka oraz zaburzenia prawidłowego funkcjonowania skóry. 

Podsumowując, prawidłowo funkcjonująca bariera hydrolipidowa:

• chroni przed szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi tj. smog, kurz, zmieniające się temperatury, promieniowanie UV
• chroni przed odparowaniem wody z naskórka i wystąpieniem suchości skóry
• pomaga zachować elastyczność skóry oraz spowalnia powstawanie zmarszczek
• utrzymuje kwaśne pH skory dzięki czemu zapobiega rozwojowi szkodliwych mikroorganizmów 
• wspomaga efektywny transport składników kosmetyków w głębsze warstwy naskórka

Dziękuję, że jesteś.

Katarzyna Górajewska-Sitek