Ochrona przeciwsłoneczna – co musisz wiedzieć? Część I

Sezon na opalanie w pełni dlatego chciałam poruszyć temat zdrowego i świadomego opalania oraz filtrów. Z racji, że temat jest obszerny i złożony podzieliłam go na dwa wpisy. 

Zacznijmy od podstaw i kilku ważnych informacji.

Charakterystyka promieniowania

Aby rozpocząć rozmowę o filtrach przeciwsłonecznych należy wspomnieć o podziale promieniowania na UVC, UVB, UVA(UVA1,UVA2), światło widzialne oraz podczerwień. Każde z nich wykazuje inne działanie na skórę oraz różne zagrożenia.

Rodzaj promieniowania oraz stopień przenikania przez atmosferę:

• UVC – 0%
• UVB – 0,1%
• UVA – 4,9%
• Światło widzialne – 39%
• Podczerwień – 56%

Promieniowanie UVC nie przenika przez atmosferę, co jest dla nas korzystne, ponieważ jest niebezpieczne dla człowieka i innych organizmów żywych. Dlatego z powodzeniem wykorzystuje się te promieniowanie przy dezynfekcji powietrza i powierzchni np. w szpitalach czy gabinetach kosmetologicznych.

Promieniowanie UVB jest dla nas najbardziej odczuwalne ponieważ to ono powoduje ciepło na skórze, rumień oraz opaleniznę. Należy również pamiętać, że to właśnie to promieniowanie powoduje poparzenia słoneczne. Jego natężenie staje się najwyższe latem i między godziną 10 a 15. Do korzystnych efektów działania tego promieniowania można zaliczyć aktywację syntezy witaminy D3.

Promieniowanie UVA które dzielimy na UVA1 oraz UVA2 jest szczególnie niebezpieczne, ponieważ jesteśmy narażeni na jego wpływ przez cały rok niezależnie od pory dnia, roku czy pogody. Jest ono odpowiedzialne za powstawanie przebarwień oraz doprowadza do fotostarzenia skóry. UVA jest odpowiedzialne za odczyny fototoksyczne, fotoalergiczne i rozwój nowotworów skóry. 

Światło widzialne w tym widzialne światło niebieskie (HEV light) jak pokazują najnowsze badania, dociera do skóry, tkanki podskórnej oraz naczyń krwionośnych, przyczyniając się do powstawania wolnych rodników. Światło niebieskie penetruje skórę głębiej niż promienie UV. Badania potwierdzają, że promieniowanie niebieskie wywołuje w skórze wewnątrzkomórkowy stres oksydacyjny, zarazem zmniejszając antyoksydacyjne zdolności komórek skóry, nasila produkcję melaniny i uszkodzenie włókien kolagenowych. Skutkiem tych procesów jest nadmierne powstawanie wolnych rodników, przebarwień skóry, dochodzi do utraty jej elastyczności i przyspieszenia procesów fotostarzenia.

Promieniowanie podczerwone przenika skórę i działa bezpośrednio na komórki naskórka, skóry właściwej i tkanki podskórnej. W wyniku powtarzających się ekspozycji na promienie IR na powierzchni skóry obserwujemy trwały rumień, szorstkość, zmarszczki, bruzdy oraz trwałe rozszerzenie naczyń krwionośnych.

Podział filtrów

Wyróżniamy 2 grupy filtrów mineralne oraz organiczne (chemiczne), przy czym każde z nich w odmienny sposób chroni skórę przed słońcem .

Filtry mineralne są to substancje które odbijają promieniowanie, nie wchodzą w rekację ze skóra oraz w mniejszym stopniu przenikają do ogranizmu. Największym minusem tych filtrów jest ich ciężka konsystencja oraz bielenie skóry.

Wyróżnimy tylko 2 filtry mineralne

• Tlenek cynku (zinc oxide) który chroni przed UVB, UVA1 i UVA2
• Dwutlenek tytanu (titanium dioxide) który chroni przed UVB i UVA2

Filtry organiczne są to substancje, które wchodzą w reakcję z górnymi warstwami naskórka oraz pochłaniają promieniowanie słoneczne i przekształcają je w energię cieplną. Ich głównym minusem jest ich przenikanie, najnowsze badania pokazują, że mogą one (a raczej pozostałości po filtrach) dostawać się np. do moczu czy łożyska, natomiast nie dotyczy to wszystkich filtrów. Poniżej zaznacze te które wykazują działanie potencjalnie niebezpieczne, w tym alergizujące:

• Octocrylene, (Octocrylene), chroni przed UVB, UVA2
• Oxybenzone (Benzophenone-3), chroni przed UVB, UVA2
• Homosalate (Homomethyl salicylate), chroni przed UVB
• Octinoxate (Ethylhexyl Methoxycinnamate, Octyl methoxy-cinnamate) chroni przed UVB

Za filtry bezpieczne uznaje się:

• Tinosorb S (Bis-ethyl-hexyloxyphenol methoxyphenyl triazine) chroni przed UVB, UVA2, UVA1
• Tinosorb M (Methylene bis-benzotriazolyl tetramethylbutyl-phenol) chroni przed UVB, UVA2, UVA1
• Mexoryl SX (Terephthalylidene dicamphor sulfonic acid) chroni przed UVA2, UVA1
• Mexoryl XL (Drometrizole trisiloxane, Ecamsule) chroni przed UVB, UVA2
• Uvinul A Plus (Diethylamino hydroxybenzoylhexyl benzoate) chroni przed UVA2

Pozostałe filtry:

• Avobenzone (INCI: Butyl Methoxydibenzoylmethane) chroni przed UVA1
• Octisalate (INCI:Octyl salicylate ) chroni przed UVB
• Uvinul T 150 (INCI:Ethylhexyl triazone) chroni przed UVB
• 4-Aminobenzoic acid (INCI:PABA) chroni przed UVB
• Ensulizole (INCI:Phenylbenzimidazole Sulfonic Acid) chroni przed UVB,UVA2
• Sulisobenzone (INCI: benzophenone-4) chroni przed UVB,UVA2
• Uvasorb HEB(INCI: Diethylhexyl Butamido Triazone) chroni przed UVB,UVA1
• Amiloxate (INCI: Isoamyl p-Methoxycinnamate) chroni przed UVB

Zatem preparat z jakim filtrem wybrać?

Nie ma na to jednoznacznej odpowiedzi, każdy preparat należy dobierać do konkretnej skóry. Natomiast przy skórach wrażliwych skłonnych do alergii polecałabym wybierać kremy oparte na filtrach mineralnych, bądź z niewielką domieszką filtrów organicznych z  grupy uznawanej za bezpieczne. Należy jednak pamiętać, że filtry mineralne nie sprawdzą się u każdego ze względu na swoje bielące właściwości oraz treściwą konsystencję.

Dziękuję, że jesteś.

Katarzyna Górajewska-Sitek